A. Het reisverslag van Lodewijk Napoleon

Lodewijk Napoleon, koning van Holland in de periode 1806-1810 is in de geschiedschrijving geruime tijd een ietwat lachwekkendheid figuur geweest, het ‘Konijn van Holland’ of ‘Lodewijk de Lamme’. De laatste jaren is dit beeld gekanteld. Tegenwoordig wordt hij gezien als degene die vorm gegeven heeft aan het huidige Nederland en ons land heeft voorbereid of het koningschap.

Een van de sterke punten van Lodewijk Napoleon was dat hij met het volk in contact wilde komen. Daartoe heeft hij verschillende bezoeken gebracht aan alle delen van ons land. Soms om de nood te lenigen, te getuigen van zijn betrokkenheid bij rampen en daadwerkelijk aan hulpacties deel te nemen, dan weer om zich op de hoogte te stellen van hetgeen in zijn rijk leefde en netelige kwesties op te lossen. Tot deze laatste categorie behoorde het bezoek aan de departementen Overijssel, Drenthe en een gedeelte van Gelderland van 2 t/m 20 maart 1809.

In drie weken bezocht of passeerde Lodewijk in sneltreinvaart zo’n 50 plaatsen, waarbij hij zich direct dan wel via zijn meegereisde ambtenaren op de hoogte liet stellen van de situatie ter plekke, knelpunten aanhoorde, moest genieten van de plaatselijke deugden, aantekeningen liet maken over verbeterpunten en beslissingen nam die door zijn ministers uitgewerkt moesten worden. De herinneringen aan deze reis zijn vaak fragmentarisch bewaard gebleven, al of niet historisch juist dan wel in overeenstemming gebracht met heersende overleveringen.

Doel van deze themapagina is een overzicht te geven van hoe de reis geweest is volgens de koning zelf. De verslagen van zijn reis zijn bewaard gebleven in de Archives nationales in Parijs (Pierrefitte) onder toegang AF IV inv. nr. 1788, die tot dusver nog niet systematisch onderzocht zijn. De spiegel hiervan bevindt zich in het Nationaal Archief in Den Haag, waar de toen genomen besluiten te raadplegen zijn onder toegang 2.01.01.07 inv.nr 62. Wel vindt men een verslag van de reis in de ´Koninklijke Courant, dat grotendeels overeenkomt met de notities van de koning zelf.

De Franse versie bestaat uit twee gedeelten. Enerzijds het reisverslag met datum, plaats, ‘Objets de visite’ en ‘Observations’, daarnaast een overzicht met de genomen besluiten ‘Décisions prises’. Om de leesbaarheid te vergroten is bij de plaatsaanduiding de huidige spelling gebruikt.