image/svg+xml

Het gemeente wapen van Zwartsluis

Verhaal

Het gemeente wapen van Zwartsluis

Plaatje bij verhaal: zwartsluis_wapen_svg_12.png

Het gemeente wapen van Zwartsluis

Onlangs heeft onze secretaris ' de heer J. Ridderinkhof, zich tot het gemeentebestuur gewend met het verzoek inlichtingen te verstrekken over het gemeentewapen van Zwartsluis.  Dit verzoek heeft geresulteerd in een schrijven van de gemeente aan onze Historische verenging waaruit blijkt dat ze voor dit onderzoek het Rijksarchief in de provincie 0verijssel heeft ingeschakeld.

1. De vragen betroffen twee zaken:

2. Hoe is het wapen ontstaan?

3. Wat is thans het officiële wapen?

Ten aanzien van het eerste punt tasten we volledig in het duister. Er is wel over geschreven, n.l. door dr. J-J-Krabbe. Dit werk bevindt zich in de provinciale bibliotheek van Overijssel te Zwolle. Hij schrijft: Wanneer men in het Wapen van Baalo de twee dwarsbalken niet alleen horizontaal maar ook verticaal plaats ontstaat het patroon van het wapen van Zwartsluis. Gezien de geografische ligging van Baarlo en Zwartsluis en hun functionele  verwantschap, mag worden aangenomen dat het wapen van Zwartsluis inderdaad op deze wijze is ontstaan.

Interieurglas in loodramen in de Statenzaal van de Staten van Overijssel wordt het abusievelijk weergegeven als zilver en zwart ipv rood.

Volgens een legende is het wapen ontstaan nadat een schans werd veroverd omdat 2 officieren zaten te schaken en dus niet opletten.

Het schatten van de ouderdom van dit wapen is echter geen eenvoudige zaak. Om hierover althans iets te zeggen, wordt de volgende redenering gegeven.

De behoefte aan een afzonderlijk wapen moet zijn ontstaan toen de vertegenwoordiger van de Zwolse tak van Kuinres die "ten Berghe" de zaken behartigde, zijn militaire functie aan een ander had moet overdragen, terwijl zijn positie in het Kerspel van Hasselt overigens nog belangrijk genoeg was om aanspraken te kunnen doen gelden ophet oude wapen van Baarlo. Dit moet in de viertiende eeuw geweest zijn. Van een sterkte Zwartsluis leest dan echter nog niets. Waarschijnlijk zetelde de Kastelein die het nieuwe wapen voerde op de Krabbenburg en is dit wapen later, met de militaire functie, over gegaan op de vesting Zwartsluis. U ziet; veronderstellingen, maar geen enkel bewijs.

Wat de tweede vraag betreft, uit het schrijven van het Rijksarchief komt naar voren hoe men in het verleden nogal willekeurig te werk ging inzake het wapen van Zwartsluis. We lichten de voornaamste gegevens uit deze brief voor ons artikel Zwartsluis, dat nooit de status van stat heeft gehad, bepruikte in vroegere tijd op officiële stukken een zilveren zegelstempel, het “Plaatszegel” genoemd. Dit bevindt ziet thans in het Provinciaal Overijssels museum. Hier wordt ook de steen bewaard die afkomstig is van de gevel van het oude "Stàdhuis". Uit de verfresten heeft de heraldicus F.A.Hoefer kunnen opmaken dat het daarop afgebeeld schild de kleuren zwart en wit (zilver) droeg. In de loop van de negentiende eeuw  ging het gemeentebestuur een inktzegel gebruiken, zonder de gebruikelijke 5 x 5 vakken, maar met 8 rijen van 7 vakken' Daar het een inktzegel is, zijn de kleuren niet bekend.

In de Statenzaal te Zwolle heeft de glazenier de kleuren zwart en zilver gebruikt in  overeenstemming met wàt genoemde Hoefer op een oude afbeelding had gevonden.

Interieurglas in loodramen in de Statenzaal van de Staten van Overijssel wordt het abusievelijk weergegeven als zilver en zwart ipv rood.

In welke fase de kleur rood het zwart heeft verdrongen is niet onnaspeurbaar. Wel is bij de officiële vaststelling van het wapen weer de oorspronkelijke indeling in 5 x 5 blokken gekozen. In het Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden geschreven door A.J. van der Aa (1851vermeldt de auteur dat het wapen van Zwartsluis bestaat in een veld met schuine ruiten (losange)) van het Franse veld met ruiten losange = ruit, ruitvorming) van zilver en keel. Keel is de heraldische benaming  van rood.

Dit berust op onjuiste informatie met de ruiten betreft. Wat de kleuren betreft aangaat zou men hier de oorsprong van het rood kunnen aannemen. Tot zover het antwoord van het Rijksarchief.

De gemeentevlag van Zwartsluis draagt het wapen op een wit veld. Aldus werd  besloten in de raadsvergadering van 29 maart 1962. De Hoge Raad heeft haar in deze vorm geeregistreed. Het wapen is bij Koninklijk besluit van 3 februari 1899 vastgesteld.

Volgens een legende is het wapen ontstaan nadat een schans werd veroverd omdat 2 officieren zaten te schaken en dus niet opletten.

Zoals boven omschreven leeft in Zwartsluis nog steeds het verhaal dat wachthoudende soldaten van de fortresse zo in het dan- of schaakspel verdiept waren, dat ze de naderende vijand niet opmerkten.

De blokken zouden dan een herinnering zijn aan deze gebeurtenis. Een leuk verhaal, maar moet wel naar het rijk der fabelen verwezen worden.

R.D.-Leennan. (overleden 11-04-1999)

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.