Freddy & The Firestones 1964 - 2014. Sixtiesmuziek uit Zwartsluis

Nadat de periode, waarin de Ploeg van Licht en Donker furore maakte (lees Sluziger Kroniek 68 - april 2013 - auteur Jan Ridderinkhof), voorbij was ontstond er begin zestiger jaren een ware revolutie in de muziek. Er brak een nieuwe tijd aan. Niet alleen in de muziek. We kregen ook te maken met ‘verschijnselen’ als de Provo beweging en het Staphorster volksgericht.

Wie begin jaren zestig jong was, spaarde vroeg of laat voor een transistorradio. Daarop waren de zenders te ontvangen die rock-’n-roll uit Amerika en beatmuziek uit Engeland uitzonden. “Love me do”, de eerste hit van The Beatles, schalde uit de luidsprekers. Tot vreugde van de jongeren en tot ergernis van veel ouderen. Het was een soort revolutie van de jeugd. Een revolutie die veel meer inhield dan een ander soort muziek. “Ludiek” en “alternatief” zouden uitgroeien tot de toverwoorden van de nieuwe generatie. Ook in Zwartsluis, Genemuiden en Hasselt gingen jongeren zich op een nog niet eerder vertoonde wijze onderscheiden van de ouderen: lange haren, geheel eigen kleding en vooral een andere levenswijze met andere normen en waarden. Vertrouwde instituten, zoals de kerk, werden ter discussie gesteld.

Kortom, de jaren zestig zijn, voor wie het heeft meegemaakt, in ons geheugen gegrift als een periode waarin de jeugd in opstand kwam tegen de gevestigde orde. De tijd van lange haren (beter langharig dan kortzichtig), beatmuziek, protestdemonstraties, drugs, seksbladen en de pil ging ook in Zwartsluis niet ongemerkt voorbij. Maar wel in veel beperkter mate dan in het westen van het land. Dit beeld is echter wel éénzijdig.

Wie er bij wilde horen, moest die eerste jaren naar Zwolle, Meppel, Kampen of Giethoorn voor dans- en beatavonden. Maar in schuren en oude schoolgebouwen waren al enkele jongeren aan het experimenteren met elektrische gitaren en zelfgebouwde versterkers en luidsprekers. Er ontstond een jeugdcultuur die zich niet meer liet wegpoetsen.

Opkomst van de popmuziek

Een puberende jongen in de jaren zestig droomde in het algemeen van drie dingen: mooie meisjes, een snelle brommer (bij voorkeur een Puch/Tomos, Zundapp of Kreidler) en in een bandje spelen. En er werd wat in bandjes gespeeld. In die jaren moeten het er honderden of nog meer zijn geweest. Alleen al in de regio Zwartsluis waren er meerdere.

Die bandjes begonnen allemaal met een garage of een schuur als oefenruimte. Een paar oude buizenradio’s die als versterker dienst deden, een microfoon, een gitaar en drie akkoorden waren eerst voldoende. Er moest natuurlijk wel direct een naam voor de band worden verzonnen. Daar had je nogal wat modeverschijnselen in. Dieren: Animals, Cats, Beatles, Byrds, Bee Gees enz. Dingen: Pretty Things, Doors of Cream. Of (mensen) namen: The Mama’s and the Papa’s, Beach Boys of gewoon Who of Them (met de hit Gloria).

We waren jong en groeiden op met de nieuwe muziek. Schallend van schepen als Veronica, Noordzee en Caroline- liggend voor de kust van Nederland. Muziek waar we dolgraag deel van wilden uitmaken. Misschien omdat we zodoende boven de gemiddelde jongere konden uitkomen? We draaiden de platen grijs en gingen met muziek naar bed en stonden er mee op.

Vanzelfsprekend wilden we indruk maken op en scoren bij de meisjes. En een betere mogelijkheid om te imponeren dan vanaf een podium spelend in een bandje was er eenvoudigweg niet. Tegelijkertijd moesten ook de kleding en de schoenen bij de tijd zijn en moest de haardracht zoveel mogelijk lijken op de muzikanten van favoriete bands. Zoals Beatles die als eerste met lang haar begonnen, gevolgd door onder andere The Rolling Stones, de Nederlandse Outsiders of de beruchte Engelse Pretty Things. Dat kleding en kapsels bij lang niet iedereen (ouders) in goede aarde viel hoorde erbij. We wilden aan zo weinig mogelijk regels gebonden zijn. Het was immers nog veel te vroeg om te denken aan een gezin en bijbehorende hypotheek. De “grote mensendingen” kwamen later wel.

We wilden zelf graag muziek maken. Samen met tijdgenoten geweldige avonden beleven in een sfeer die we zagen bij optredens van bekende bands.

Het begin van Freddy and the Firestones – 1964

Start in Zwartsluis

In de zomer van 1963 bezochten Harm Pluim en Harry Schroten een beatdansavond waar een beatgroep optrad in een grote, met rietgedekte, schuur achter het bekende Café Fanfare in Giethoorn. Het was daar buitengewoon gezellig en minimaal 40 graden! Met een sfeer die in grote mate bepaald werd door de combinatie van de gespeelde muziek en swingende jongedames. Kortom, een geweldig enthousiast publiek. Op de terugweg naar huis waren we het er snel over eens en spraken af: dit willen wij ook, dit gaan wij ook doen, hier gaan wij in de nabije toekomst ook met een band spelen. Met minstens zo’n geweldig swingende menigte. Hopelijk alleen een beetje minder warm.

Opvallend was dat we geen van beiden gitaar konden spelen (hooguit 3 akkoorden). Er waren ook nog geen elektrische gitaren. Helemaal geen elektrische apparatuur voor de versterking van de muziek zelfs, maar de drive en passie waren zo groot dat we in de maanden daarna gitaren kochten en zelf leerden gitaar spelen. Door het eindeloos- en geduldig laten afdraaien van de vinyl plaatjes en door uit een akkoordenboek de vingerzettingen onder de knie te krijgen.

Ook werd er geluidsapparatuur bemachtigd, zodat een band vorm kon gaan krijgen. Dit resulteerde erin dat in 1964 in Zwartsluis door Freddy Roozeboom (zang) en de gitaristen Harm Pluim en Harry Schroten een beatgroep werd opgericht. Deze beatgroep oefende in de koeienstal van familie Schroten aan het Groot Lageland. Nadat in het voorjaar de koeien van stal de wei in waren gejaagd en de stal geheel uitgemest en schoongespoten was, kon deze uitstekend dienen als oefenruimte. ’s Avonds werd op een transistor vaak naar Radio Luxembourg (208m) geluisterd, omdat daar alle nieuwe Amerikaanse populaire muziek werd gedraaid. Voor de geluidsversterking werd gebruik gemaakt van een Geloso buizenversterker van Italiaanse makelij. Deze was overgenomen van de Ploeg van Licht en Donker, die in voorgaande jaren regelmatig op Koninginnedag en Bevrijdingsdag zorgde voor het ‘entertainment’ voor de bevolking van Zwartsluis. Harry Schroten en Harm Pluim hebben deze versterker in 1964 met tractor en platte wagen (van Schroten sr.) bij Evert Schroten in Blankenham opgehaald.

Het werd voor de Sluzigers al snel duidelijk dat er muzikale versterking moest komen om een volwaardige band te vormen.

Start in Genemuiden

Op vergelijkbare wijze onstond in Genemuiden in dezelfde periode bij Klaas Beens, Harm Post, Wijcher Visscher en Helmich Heutink een drive, geïnspireerd door de Engelse top 20 uitgezonden door de BBC. Op deze wijze werd de opkomst van The Beatles, the Rolling Stones en al die andere Engelse beatgroepen gevolgd. Deze muziek werkte aanstekelijk waardoor het plan ontstond om een band op te richten. Niemand kon echter een muziekinstrument bespelen en er waren ook geen instrumenten. De drive was te groot en niemand wilde het initiatief laten voor wat het was. Dus doorgaan en gaan tot het uiterste. Er was werk te verzetten. De ontwikkelingen resulteerden erin dat door Wijcher Visscher (basgitarist), Harm Post (slagwerk), Helmich Heutink (zang) en Klaas Beens (gitarist) een beatgroep werd opgericht in Genemuiden.

De technicus van deze band was Wim Heutink. In deze bezetting vond in het Hervormde Wijkgebouw in Genemuiden één optreden plaats, Het repertoire bestond uit songs van onder andere Buddy Holly (Peggy Sue), The Beatles (Money) en The Rolling Stones (Not fade away, It’s all over now, Time is on my side).

De muziek en zang werd versterkt met een oude versterker die hiervoor door Wim Heutink geschikt was gemaakt én met zelfgebouwde geluidsboxen.

Freddy and the Firestones coverband – together

Enkele bandleden van de beide groepen kenden elkaar van de MULO. Beide bands hadden behoefte aan muzikale versterking. Ze vonden elkaar snel en het klikte vanaf het begin tussen de leden van de bands. Het kon niet uitblijven, besloten werd er één beatgroep van te maken. Freddy and the Firestones was geboren. Helmich Heutink werd manager. Wim Heutink bleef de geluidstechniek verzorgen.

Wekelijks werd er door de zes bandleden met passie gerepeteerd in een werkplaats in Genemuiden. Er werden flinke vorderingen gemaakt. In de wintermaanden werd tijdens het oefenen kou geleden, omdat de ruimte niet verwarmd kon worden. Vooral voor de gitaristen was het afzien, omdat door de kou de vingers verstijfden. Echter de drive om de band naar een hoger plan te tillen was zo groot dat dit voor lief werd genomen.

  1e optreden Firestones Zwartsluis - in oude Nutsgebouw aan de Schoolstraat

In oktober 1965 vond op een zaterdagavond het eerste optreden plaats in het Nutsgebouw aan de Schoolstraat in Zwartsluis. Op die plek zijn nu DA-drogisterij Kiers en de Mitra te vinden. Tijdens het optreden draaide de beheerder rond 22.00 uur de “stoppen” eruit. Hij vond dat er te hard gespeeld werd. Vanuit het publiek is er toen ingegrepen en de beheerder werd door de fans naar buiten gezet, waarna het optreden vervolgd werd.

Het repertoire bestond vooral uit muziek van The Rolling Stones, The Pretty Things, The Animals, The Kinks en Buddy Holly. Daarnaast had Freddy Roozeboom twee songs geschreven met de titels Understand en Till. De nummers moesten een goede melodielijn hebben en goed in het gehoor liggen. Vandaar dat er geen hardrock werd gespeeld. Als amateurs speelden we vanaf begin op een uitstekend niveau en dit optreden had dan ook tot gevolg dat vele optredens in de regio volgden.

Omdat bij het oefenen door veel te hard spelen, de speakers in de geluidsboxen werden opgeblazen, werden door de bandleden op aanwijzingen van Wim Heutink nieuwe speakerkasten gebouwd. In die tijd besloot de PTT geen radio meer te verzorgen via de draadomroep. Dit had tot gevolg dat de gebruikers de speakerboxen opruimden. In die speakerboxen zaten prima luidsprekers van het merk “Peerless“. Wim Heutink kocht voor de band ca. 30 van deze speakers op. Bijna voor niks, want het radiosysteem werd immers opgeheven. De geluidsboxen werden gevuld met vier van deze speakers, die Wim zodanig schakelde dat er een mooi vol geluid uitkwam. Wijcher, van beroep stoffeerder, bekleedde de boxen met skai (een soort kunstleer), bracht metalen anti-stoothoeken aan en zorgde voor een mooi afstekend frontdoek. Toen ze klaar waren lijmde hij de merknaam “VOX “ op het frontdoek. (Zie de foto’s van deze boxen verder op de website). Ook werd er gelijktijdig een echo-apparaat gekocht voor de zang en de gitaristen. Naast de gitaren en de zang speelde de basgitaar ook over zo’n box. Voor aparte basspeakers en een specifieke basversterker was op dat moment geen geld meer. Het beleid was dat er niet op de pof gekocht werd. In de beginperiode droegen de bandleden tijdens de optredens gele jasjes met blauwe revers. Deze waren kosteloos gemaakt door Lammert van Dijk, de kleermaker uit Zwartsluis, toen de a.s. schoonvader van manager Helmich Heutink. De eerste sponsor van de band. De officiële foto van de band werd gemaakt door Jaap Jalink en het drukwerk voor de public relations werd verzorgd door boekhandel Driessen en drukkerij Kuipers.

Er werd in de regio veel opgetreden o.a. in het Oude Weeshuis in Genemuiden, het Nutsgebouw in Vollenhove en het Dorpshuis in Blokzijl. Daarnaast werd er met regelmaat opgetreden in Balkbrug, Dronten, Deventer, Zutphen, Terwolde, Warnsveld en diverse andere plaatsen in de Achterhoek.

Bijzonder waren de meerdere optredens in Café Fanfare te Giethoorn. Daar waar het initiatief ontstond om een band te beginnen. Aan de ds. Hylkemaweg werden de installatie en muziekinstrumenten vanuit het Volkswagenbusje (dat we huurden bij Marsman) in een “bok” (platte houten boot) geladen en vaarden we al bomend (dus zonder buitenboordmotor) naar Café Fanfare. We verdienden 95 gulden per optreden. Maar ’s nachts na het optreden bakte de eigenaresse van Fanfare biefstukken, karbonaden, noem maar op en kregen we net zoveel drankjes als we maar wensten. Het was steeds meer dan heel erg gezellig.

Ook heel bijzonder waren de optredens op de basis van Amerikaanse militairen in Darp/Havelte (opslag atoomwapens). Die staan ons nog bij als de dag van gisteren. We speelden op een podium buiten in de bossen met als publiek de dansende/swingende militairen met aanhang. Om ons heen stonden grote stenen barbecues met grote lappen vlees (wat we nu kennen als spare-ribs) en ook was er veel whisky.

De boekingen bij de militairen volgden uit een verzoek van een afdeling Welfare van het Nederlandse leger die ontspanning regelde voor de soldaten. Het waren besloten avonden. Besloten tussen haakjes, want er werden door de manschappen altijd verpleegsters in opleiding uit de ziekenhuizen in de regio uitgenodigd. Zij werden met bussen opgehaald. Het vervoer van de Firestones werd ook door het leger verzorgd. De band werd op zaterdagavond om ca. 18.00 uur opgehaald in twee legervoertuigen. Direct na aankomst werd de apparatuur opgebouwd en een soundcheck gedaan. Vervolgens werd er eerst gebarbecued, waarbij de Firestones whisky leerden drinken. Pas daarna ging de band spelen en dat ging door tot ‘s nachts 4 uur. Er werd na 24.00 uur met een gewijzigde bandbezetting gespeeld omdat niet alle bandleden op zondag wilden spelen. Deze keuzes werden gerespecteerd . René Corporaal, de roadmanager, werd dan altijd toegevoegd met een gitaar waarvan de kabel niet in de versterker ingeplugged werd. De andere bandleden speelden dan wat harder en de show ging gewoon door. De Amerikanen vonden René ook “marvelous”.

Na afbreken en ruimen werd de band dan weer naar Genemuiden teruggebracht. De pont vaarde toen nog de hele nacht. Zondagmorgen tegen 6.00 uur denderden de Firestones in twee legervoertuigen het stille Genemuiden binnen over de Veerweg. De legervoertuigen maakten een dusdanige herrie dat menig Gaellemuniger wakker werd en het gordijn opende om te kijken wat er aan de hand was. Geen legeroefening, maar de band was back home.

Bij optredens buiten Genemuiden en Zwartsluis trokken altijd plaatsgenoten/fans mee. Dat werd door de bandleden altijd erg gewaardeerd. Vanwege de problemen bij het eerste optreden in Zwartsluis werd door het college van Burgemeester en Wethouders geen vergunning meer verstrekt aan de band. Er kon alleen een vergunning verstrekt worden aan verenigingen die voor hun leden besloten avonden organiseerden. Dit was vanzelfsprekend geen enkel probleem. Door de band en een aantal fans is toen het initiatief genomen om de Beatclub Black Lock op te richten, die vervolgens voor haar leden beatavonden in Zwartsluis ging organiseren en verzorgen. Binnen de kortste keren waren er 200 leden, nagenoeg allemaal uit Zwartsluis en Genemuiden. Blacklock heeft met succes zes beatavonden georganiseerd. Bij optredens was het altijd volle bak. Er werd uitbundig door het publiek gedanst en meegezongen. Het was beregezellig en er werd stevig gerookt, waardoor aan het einde van de avond de achterwand van de zaal nauwelijks meer te zien was. Tegenwoordig gebruiken ze rookmachines als alternatief.

Op de avond van Koninginnedag 1966 werd opgetreden in de hal van Interfloor- Nekeman. Dit was een initiatief van de Oranjeverenging. De gage bedroeg 100 gulden. De band stond op een trailer met een decor van rollen tapijt die op voorraad lagen bij Interfloor. Wijcher de bassist had tijdens het optreden last van losknappende naden in zijn te strakke broek. De bandleden hebben met naald en draad de naden van de broek weer dichtgenaaid, waarbij de broek vastgenaaid werd aan de onderbroek. Dat merkte Wijcher pas later, wat natuurlijk leidde tot grote hilariteit.

Op Bevrijdingsdag 1966 werd opgetreden in de werkplaats van Wiers aan de Wolvenjacht. Er was met het bevrijdingscomité een gage van 100 gulden afgesproken. De gage is echter nooit ontvangen. De vordering staat nog steeds open maar zal niet meer worden ingevorderd door de band.

Tijdens de optredens werd er door het publiek altijd meegezongen, de sfeer was uitstekend en iedereen was lief voor elkaar, de flower-powertijd was begonnen ook aan de boorden van het Zwartewater.

Firestones & Friends back on stage

In 2001 dook Jan Blei, programmamaker van Zwartewater FM in de geschiedenis van Freddy and the Firestones. Hij organiseerde een ontmoeting van de voormalige bandleden en in het radioprogramma Archeolitis werd onder regie van Jan Blei stilgestaan bij het ontstaan en de geschiedenis van de band.

In deze ‘memoires’ mag zeker niet onvermeld blijven en moeten we ook stilstaan bij het feit dat de bandleden van het eerste uur Fred Roozeboom en Wijcher Visscher helaas zijn overleden. Zij speelden een prominente rol bij het ontstaan en de ontwikkeling van de Firestones. Nu 50 jaar later is het nog steeds een kick om de versterker aan te zetten en het rode lampje te zien branden, je gitaar te stemmen, elkaar aan te kijken, bijna onopgemerkt te knikken, af te tellen en in te zetten. Als het goed klinkt krijg je er ook een enorme energie van. Spelen voor publiek voegt daar nog een extra dimensie aan toe, zeker als “de zaal” goed reageert. Dan stroomt de energie die je als band genereert honderd keer versterkt terug. Dat is een geweldige belevenis, die ook wel vibe wordt genoemd. Veel muzikanten vinden de vibe beter dan seks. Misschien zegt dat voldoende. We keerden terug. Met een optreden tijdens Genemusiment in september 2010 (zie de opnames op You Tube) en bij de uitreiking van de Canon van Zwartewaterland in 2012. We hadden de smaak weer te pakken. De bandleden Harm Pluim en Klaas Beens besloten dan ook om op verzoek van de organisatie van de Nationale Sleepbootdagen Zwartsluis weer met de Firestones & Friends te gaan optreden. De band wordt aangevuld met muzikale vrienden als gastmuzikanten. Op donderdag 29 mei – Hemelvaartsdag wordt er een optreden verzorgd op het podium bij de Kolksluis.

Het is nu dus 50 jaar geleden dat rockband de Firestones is opgericht. Het concert op  Hemelvaartsdag tijdens de Sleepbootdagen is dus eigenlijk een jubileumconcert. Er zijn nog twee bandleden van de oorspronkelijke band muzikaal actief: Klaas Beens uit Genemuiden (basgitaar) en Harm Pluim (lead/ slaggitaar) uit Zwartsluis. De Firestones & Friends wordt gecompleteerd met musici uit andere bands die muzikaal van goeden huize komen. Tijdens het optreden zal hoofdzakelijk zestiger jaren muziek worden gespeeld. Onlangs werd gevraagd “wanneer we stoppen met muziek maken?” Er is maar één antwoord mogelijk: als we het podium niet meer op kunnen komen en/of als de vingers te stram geworden zijn. Na afloop van ons eerste en tweede succesvolle optreden sinds vele jaren, was het publiek erg enthousiast. Toen ik van het podium stapte werd ik omhelst en gezoend door meisjes (inmiddels dames van middelbare leeftijd), maar toch meisjes. Mijn eigen meisje stond een beetje achteraf. Ze houdt niet zo van aandacht. Toen ik me uit de omhelzingen had losgemaakt, zag iets nieuws in haar ogen, of iets wat ik lang niet zo had gezien. Ze zoende me hartstochtelijk, het meisje van de gitarist en het zusje van de drummer.

Bronvermelding en tekstinspiratie uit:

“Toen wij jong waren” / “Het jaren 60 boek” en diverse tijdschriften en uitgaven over de zestiger jaren. Zie ook Canon 47 Zwartewaterland Freddy & The Firestones - De opkomst van de jeugdcultuur.