image/svg+xml

Een glas in lood raam op de Boerhaar

Verhaal

Een glas in lood raam op de Boerhaar

Plaatje bij verhaal: deel_1-2_boerhaar_kerk_100_jaar_18-11-2012_14.jpg

In 1993 werd door de heer Klaes Sierksma († 2007) een onderzoek gedaan naar de Heilige Liudger (Liudgerus, Ludger, Lutger) die leefde van 742 tot 809. Hij was de eerste christelijke prediker die in de lage landen werd geboren. Zijn voorgangers die het christelijk geloof in West-Europa kwamen brengen, kwamen meestal uit Engeland; denk aan Bonifatius en Willibrord. Nederland was heidens en moest worden gekerstend. De heer Sierksma was deskundig op het gebied van vlaggen en wapens (banistiek en heraldiek). Dit onderzoek resulteerde in een boek "Liudger Thiadgrimszoon, leven en voortleven van een Christus-prediker".

Liudger was de zoon van een reeds tot het christendom bekeerde Friese adellijke familie uit de omgeving van Utrecht. Het gebied boven de grote rivieren en de gehele brede kuststrook van Denemarken tot in België werd aangeduid als Fresia (Friesland).
Zijn theologische vorming ontving hij van Gregor van Utrecht, een leerling van Bonifatius en in de Domschool van York, Engeland bij Alkuin. Deze Alkuin was de latere adviseur van Karel de Grote.

De eerste zendingsopdracht voor Liudger voerde hem naar Deventer en Dokkum. Door een opstand van de Saksen werd hij op de vlucht gedreven. Omstreeks 784 trok hij naar Rome en naar het klooster Montecassino. Hier leefde hij tot 787. Na terugkeer naar de lage landen werd hij benoemd tot leider van de missie in Oost-Friesland en Helgoland in het huidige Noordwesten van Duitsland. In 792 moest hij weer vluchten. Het is tegenwoordig ondenkbaar, althans hier in het westen, maar in de vroege middeleeuwen daarentegen keek niemand er van op dat een wereldlijk heerser een geestelijke opdracht gaf tot zendingswerk. Keizer Karel de Grote belastte Liudger met de kerstening van de Saksen. In 793 stichtte hij in de nederzetting Mimigernaford (de huidige stad Münster) een klooster. In 799 volgde opnieuw de stichting van een klooster, het Benediktijnerklooster inWerden.
Als kroon op zijn priesterschap werd Liudger tot bisschop gewijd; zoals gezegd de eerste hoge christelijke functionaris van eigen bodem. Bisschop Liudger stierf in 809 in Billersbeck en ligt begraven in Werden.

Het is deze Liudger waarvan we op De Boerhaar een herinnering kunnen terugvinden. Het onderzoek van de heer Sierksma heeft tevens geleid tot alle vindplaatsen van herinneringen aan en gedenktekens van de inmiddels Heilige Liudger oftewel St. Liudgerus.

De heer Sierksma omschrijft De Boerhaar als een woonkern in de gemeente Wijhe, gelegen ten zuidoosten van de hoofdplaats Wijhe in een naar het westen gebogen bocht van de Soestwetering. In de neo-gotische R.K. Kerk is een groot glas-in-loodraam met een verbeelding van Sint Liudgerus. In het priesterkoor van deze aan de heilige Willibrord toegewijde kerk is in het onderste gedeelte van een smal hoog glas-in-loodvenster een verbeelding van Liudger te vinden. De heilige is als bisschop gemijterd afgebeeld met bij de rechter voet een opziende gans. Het onderschrift geeft als geboortejaar het verkeerde 744 aan.

In de vergadering van het kerkbestuur op 14 oktober 1917 wordt een besluit genomen dat kennelijk ook betrekking had op het onderhavige raam. De notulen d.d. 12 november 1917 vermelden: “de voorzitter deelt mede dat de vijf ramen in het Priesterkoor ten geschenke zijn aangeboden. Wegens de oorlogstoestand acht men het geraden met de bestelling tot aan den vrede te wachten”.
Helaas is niet meer te achterhalen wie de schenker of schenkers is of zijn geweest.
In een bijgehouden kroniek van de gebeurtenissen rond de kerk is in het jaar 1925 te lezen dat er “werd geplaatst in het zuidelijk transept van onze kerk een groot gebrandschilderd raam voorstellende de prediking van St. Willibrord in deze streken. De kosten ( f 1300,-) werden door groote en kleine giften der parochianen bestreden. Uitvoerder zijn firma Otto en W. Mengelberg Utrecht”. In 1924 werden ook “geschilderde ramen” geplaatst in de Maria en Josephkapel, “kostende f 600,-. Ontwerper en uitvoerder Firma Mengelberg Utrecht”.
Men mag dus wel aannemen dat het atelier Mengelberg omstreeks 1922-1923 het raam met Liudger heeft verzorgd. De aanduiding “zuidelijk transept” is echter onjuist.

Sierksma klaagt tenslotte dat er “over de kerk op Boerhaar en de historie ervan vrijwel geen informatie (meer) voorhanden is. “Met behulp van een oud-schoolmeester en reeds tientallen jaren inwoner van De Boerhaar, die alle verslagen van de kerk heeft doorgelezen, hebben wij maar een paar dingen kunnen achterhalen”.

De feestdag van Liudger is 26 maart.

Auteur:Freerk Kunst
Trefwoorden:Boerhaar, Wijhe, Kerk, Liudger, Glas in lood, Overijssel verbeeld
Personen:Liudger, Sierksma
Thema's:Overijssel verbeeld, Religie

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.