Mijn opa en de geboorte als schrijver van Kader Abdolah

Mijn opa, Ton Jonkers, werkte zijn hele leven bij Heineken Bier Nederland, de laatste jaren als marketing manager. Hij had voor zijn plezier Nederlands gestudeerd en zag het helemaal zitten om een literair café te beginnen, waar schrijvers, dichters en journalisten zouden komen.

Voordat het zover was, had opa in een paar steden rondgekeken. Het werd uiteindelijk Zwolle, waar hij aan de Buitenkant een pand kocht van zes etages. Het café werd geopend op 28 februari 1984. Later dat jaar vond de eerste literaire avond plaats.

Elk jaar op 28 februari werd de ‘verjaardag’ van het literair café gevierd. Na jaren vond zijn dochter, mijn moeder, dat de gasten zelf wel eens een avond in konden vullen, met eigen werk of met werk van hun favoriete schrijver of dichter.

En zo gebeurde het dat op vrijdag 28 februari 1992 het achtjarig bestaan werd gevierd met een bijzondere literaire avond.

Een meneer met een reusachtige snor

Die middag kwam er een meneer met een reusachtige snor het café binnenstappen. Hij kwam informatie vragen over de literaire avond. Hij had papieren met tekst bij zich en liet die aan mijn opa zien. Mijn opa zat aan de bar, knikte tevreden en nodigde de meneer uit die avond zeker te komen om uit eigen werk voor te dragen. Nooit eerder had mijn opa deze man in het literair café gezien. Daar zou verandering in komen!

Veel mensen hadden zich aangemeld voor deze feestelijke, literaire avond en tijdens de avond zelf kwamen daar nog enkele mensen bij. Toen de onbekende meneer een verhaal begon voor te lezen, werd het doodstil in het café. Hij had een buitenlands accent en vertelde op doordringende toon een bijzonder verhaal: ‘De Adelaars’. 

Later op de avond las hij nog zo’n mooi verhaal voor: ‘Het Amerikaanse bedrijf’.

Het was schrijver Kader Abdolah die toen, op 28 februari 1992, zijn allereerste literaire optreden had in ‘In de Sinnepoppen’.

Mijn opa had voor die avond enkele vrienden uitgenodigd, die bij uitgeverijen werkten en hij bracht Kader Abdolah daarmee in contact. Dat was het werk meer dan waard, zei opa. Daarna ging het balletje rollen. Op vrijdag 24 september 1993 vond in het café de presentatie plaats van de verhalenbundel De Adelaars. Burgemeester Loek Hermans van Zwolle nam het eerste boek in ontvangst.

Jarenlange vriendschap

Jarenlang is Kader Abdolah het literair café blijven bezoeken en hij heeft er nog enkele andere boeken gepresenteerd. Op 3 april 1998 sloot het café zijn deuren.

Voor alle vaste klanten was er als afscheid een ‘galgenmaal’ en werd er gemusiceerd. Talloze klanten maakten van de gelegenheid gebruik door voor de allerlaatste keer een gedicht voor te dragen of een verhaal te vertellen. In de meeste gevallen had mijn opa daarin de hoofdrol.

Een jaar later werd het café verbouwd tot woonhuis en zijn mijn opa en oma daar gaan wonen. De bar was onderdeel van de keuken geworden. Je kon er gezellig zitten als oma aan het koken was of als opa pannenkoeken bakte.

Mijn opa was een zeer goede vriend geworden van Kader Abdolah, die hem zelfs kwam opzoeken op zijn sterfbed. Op 15 juli 2010 is opa overleden, precies op de plaats waar ooit de leestafel stond en waar vele grote schrijvers aan hebben gezeten en het gastenboek hebben getekend. Zo is opa toch een beetje in het harnas gestorven.

Dit verhaal, van Eleonore van der Eijk (toen 11 jaar / groep 8) is eerder verschenen in het tijdschrift MijnStadMijnDorp Historisch Tijdschrift Overijssel nr. 4 september/oktober 2012.