Gezondheidszorg 1915 (een artikel van 100 jaar geleden uit de Zwolsche Courant)

Gezondheidszorg 1915 (een artikel van 100 jaar geleden uit de Zwolsche Courant)

Ook honderd jaar geleden waren de kosten van de gezondheidszorg interessant genoeg voor stukken in de krant. 

Gezondheidszorg 1915

Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

Ook honderd jaar geleden waren de kosten van de gezondheidszorg interessant genoeg voor stukken in de krant. Het gemeentelijke Sophia-ziekenhuis heeft een nieuwe vleugel gekregen en past nu de tarieven aan, na mislukt overleg met het R.K.-ziekenhuis. Dat is een particuliere instelling, en die vindt het ongepast, verschillende tarieven voor Zwollenaren en niet-ingezetenen te hanteren, wat het gemeentelijke ziekenhuis wel doet.

Dat zag er dan zo uit: wegens verpleging voor rekening van de gemeente Zwolle of voor een hier gevestigde instelling van weldadigheid, zoowel in het hoofdgebouw als in den bijbouw voor besmettelijke ziekten f 0,75 per dag. Was je geen Zwollenaar, kostte het een hele gulden per dag. Moest je geopereerd worden, dan kreeg je gelijk wat inzicht in het begrip “klassenverschil” meegeleverd: Voor het gebruik der operatiekamer wordt in rekening gebracht: voor zieken eerste klasse f 20, tweede kl. f 7,50 of 12,50, derde kl. f 5, inwoners van Zwolle f 3.  

Dat zijn de regelingen in een neutraal land. Gewonde soldaten hadden daar in het lazaret weinig mee ta maken, die hadden andere zorgen, zeker als de verwondingen ook nog eens gecombineerd waren met krijgsgevangenschap. Nu werd aan dat laatste door middel van uitruil wel iets gedaan, en zo kreeg het Rode Kruis te Maastricht te maken met een transport van invalide Engelsen, die aan hun repatriëring enige euforie ontleenden, maar ook overigens opvielen door een positieve levensinstelling: Hun lichaam mocht gebroken, hun kracht geknakt zijn, hun geest was krachtig; opgewekt hun uiterlijk. Blijkbaar is er sprake van succesvolle revalidatie: Een blinde bespeelde met diep gevoel van weemoed, maar niet van smart, zijn viool; de handenlooze at toch zijn biscuit en rookte zijn pijpje, of hij ’t altijd zoo gedaan had. De geamputeerden sprongen op één been of redden zich met èèn arm, alsof zij er reeds jaren aan gewend waren. En de moraal van dit verhaal? Een volk met zulke oorlogsinvaliden mag hopen op zijn geestelijke wederopleving .

En daarmee zijn we bij die andere gezondheidszorg, de geestelijke. Daarover woedt in de kranten van februari 1915 een verbitterde discussie. Een sociaaldemocratische legerpredikant heeft een pacifistische toespraak gehouden en moet zich nu tegen het verwijt te weer stellen, dat hij wel meedoet met het leger maar er tegelijkertijd tegen is. Hij krijgt steun van een ingezonden briefschrijver, die uitlegt dat een veldprediker (…) volgens zijn christelijke beginselen tegen het militairisme hoort te zijn.

Ds. Bakker schrijft ook zelf een ingezonden brief om het verwijt van dubbeltongigheid verre van zich te werpen. Men gooit hem voor de voeten: die dominee heeft een preek van ant-militaristiese strekking gehouden en even later stelt hij zich tegen beloning beschikbaar, de soldaten aan te vuren tot de strijd. Dat is inderdaad een lelijke beschuldiging van mammonisme. De dominee legt geduldig uit, dat hij als legerpredikant geen traktement vangt om de soldaten klaar te stomen voor de strijd, maar dat hij precies hetzelfde doet als in vredestijd:  een bijdrage leveren aan de geestelijke gezondheidszorg. Want het soldatenleven is niet eenvoudig. Losgeweekt uit hun normale omgeving moeten de dienstplichtigen maar zien, mentaal overeind te blijven. Hun leven is in vele opzichten zeer eentonig, gans niet opwekkend. Het gevaar is groot dat, al is hun lichaam gezond, er een zekere geestelike onverschilligheid ontstaat, dat ze hun belangstelling in geestelike dingen verliezen. En dus is er de legerpredikant voor de geestelijke gezondheidszorg. Geen wonder dat hij bezwaar maakt tegen het verwijt van schijn-christendom.

Sjaak Onderdelinden