image/svg+xml

Gevecht om fatsoenlijke werktijden (artikel van 100 jaar geleden in de Zwolsche Courant)

Verhaal

Gevecht om fatsoenlijke werktijden (artikel van 100 jaar geleden in de Zwolsche Courant)

Plaatje bij verhaal: knipsel_1.png

Gevecht om fatsoenlijke werktijden (artikel van 100 jaar geleden in de Zwolsche Courant)

De werkdag duurde voor de meeste arbeiders nog meer dan tien uur, dus de strijd is er voorlopig op gericht, eerst maar eens een 10-urige werkdag te veroveren.

Gevecht om fatsoenlijke werktijden

 

 

Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

 

In februari 1914 stuurde de S.D.A.P. een propagandist naar Zwolle om in gebouw Concordia wat onvervalste marxistische scholing te verzorgen. Het was ook wel nodig. De werkdag duurde voor de meeste arbeiders nog meer dan tien uur, dus de strijd is er voorlopig op gericht, eerst maar eens een 10-urige werkdag te veroveren. Een heer Stenhuis uit Delft is naar Zwolle gereisd om het wezen van het kapitalisme uit te leggen, en de Zwolsche Courant doet bijna enthousiast verslag.

 

Men leeft nog in een echte klassenmaatschappij: arbeiders en de bourgeois staan lijnrecht tegenover elkaar en er heerst een ongebreideld kapitalisme. Dat heeft voor de arbeiders tot gevolg dat het in de klassenstrijd meestal om loonkwesties gaat. Dat is volgens de Delftse spreker te weinig: de pijlen van de vakbeweging moeten ook gericht worden op de machines en het dagelijkse aantal werkuren. Kortzichtigheid van ’t kapitalistische stelsel heeft er namelijk toe geleid dat de machine belangrijker geacht wordt dan de mens. De machines moeten draaien om ze zoveel mogelijk productief te maken. Die rangorde van machine boven mens heeft gevolgen:

 

Waar de technische ontwikkeling der industrie een groote verlichting van den arbeid zou moeten meebrengen, zien we door ’t kapitalisme integendeel de arbeiders gemaakt tot sloovers. Bij deze overduidelijke analyse van het uitbuitingsprincipe lijkt de heer Stenhuis pas goed op dreef te komen. In schrille kleuren schildert hij de arbeidsomstandigheden: daardoor moet de arbeider bij den langen arbeidsduur niet alleen lichamelijk, maar ook moreel en geestelijk ten gronde gaan. Van opvoeding der kinderen kan bijv. bij den arbeider geen sprake zijn. Ter staving presenteert hij indrukwekkende statistieken de ziekte- en sterftecijfers van de arbeiders betreffende: aan het eind van de veel te lange werkdag en ook kort voor de schafttijden gebeuren de meeste ongelukken.

 

Iets minder overtuigend is het Delftse argument dat de verlangde werktijdverkorting uiteindelijk aan de industrie ten goede zal komen, daar er intensiever gewerkt zal worden. Daarentegen heeft Stenhuis een fraai slotakkoord: Het doode kapitaal behoort aan de belangen van het levende kapitaal in ons land te worden opgeofferd, ten slotte is de mensch en dus de arbeider meer waard dan de winst, door den arbeid afgeworpen. Om dat te bereiken wordt de strijd om werktijdverkorting logisch verbonden met het volgende actiepunt: algemeen kiesrecht!

 

En dan keert de verslaggever toch nog terug tot objectiviteit: Van de gelegenheid tot debat werd geen gebruik gemaakt. We mogen aannemen dat de toehoorders het roerend eens waren met de spreker, die dus de lange reis gemaakt had om reeds overtuigden in hun overtuiging te sterken. Niettemin: De vergadering was goed bezocht. Want  de strijd tegen onmenselijke werktijden, en dus ook tegen zeer ongezonde werkdruk, is nog lang niet gestreden.

 

Sjaak Onderdelinden.

Trefwoorden:Zwolsche Courant, Werktijden, Artikel, 1900-1950
Periode:1900-1950
Locatie:Salland, Zwolle gemeente
Thema's:Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.