image/svg+xml

Een aquarel van 'Het Stift' in Weerselo

Verhaal

Een aquarel van 'Het Stift' in Weerselo

Plaatje bij verhaal: img_5984.jpg

Al in 1200 bestond er te Weerselo in Twente een klooster van de orde van Sint Benedictus. De kloostergemeenschap bestond uit vrouwen en had de status van 'Stift' met een abdis aan het hoofd. 

Een sticht of stift is een klooster of een gebied, waarover een abt of een bisschop als vorst wereldlijke zeggenschap had.

De afbeelding

De kerk was gewijd aan de heilige Remigius. Na de hervorming in de 16e eeuw werden de kloostergoederen in bezit genomen door de Staten van Overijssel. De opbrengst werd bestemd voor het onderhoud van adellijke dames, maar deze dames hoefden niet ter plaatse te wonen. De meeste oude kloostergebouwen werden in de loop der tijd afgebroken, maar op het terrein binnen de grachten vestigden zich gewone burgers. Afgebeeld is de oude middeleeuwse kerk, die er tegenwoordig nog staat, gezien vanuit het noorden. Waarschijnlijk is de kerk in het begin van de 19e eeuw aan de westzijde ingekort. Ook vandaag de dag staan er nog huizen omheen, maar deze zijn meestal niet oud. Zo werden er in 1974 nog huizen gebouwd. De tekeningen van Schouman dienden daarbij als voorbeeld. Uiterst rechts op de tekening staat de Stiftsschuur, ooit het onderkomen van paarden en koeien. De huidige Stiftsschuur is een gastvrij restaurant, waar het goed toeven is.

De kunstenaar en zijn opdrachtgevers

Aart Schouman (1710-1792) was een veelzijdig kunstenaar: hij schilderde en tekende, ook in aquarel, was etser en graveur van glas (waaronder de zogenaamde ‘stippeltechniek’), decoratieschilder van klokken, c.q. wijzerplaten, behangsels en plafondstukken, wapenborden, snuifdozen en wat er maar versierd kon worden. Hij vervaardigde portretten, landschappen en stadsgezichten, maar was vooral thuis op het gebied van het schilderen van vogels. Zijn landschappen en stads- en dorpsgezichten hebben vrijwel allemaal betrekking op Dordrecht en omgeving en het Westland. In het rijke Den Haag vond hij veel van zijn opdrachtgevers, bijvoorbeeld maakte hij prachtige series tekeningen van de menagerie en de plantenverzamelingen van het Stadhouderlijk Hof.

Waarschijnlijk in opdracht van de familie Van Slingelandt trok Schouman naar het verre Twente om er de bezittingen van de aanverwante familie Bentinck in beeld vast te leggen. Behalve de kerk en de stiftshuizen van Weerselo tekende hij ook het naburige Huis Hoickink of Beverfeurde. De afmetingen en de uitvoering van deze drie aquarellen komt overeen met de andere tekeningen uit de Van Slingelandt-atlas.

De herkomst

Er zijn tekeningen uit deze atlas zijn verwijderd, maar het is niet bekend wanneer en hoe dat gebeurd is. Toen de familie Bentinck haar bezittingen te Weerselo van de hand deed, was het mogelijk niet meer opportuun om die afbeeldingen in de collectie te houden. In ieder geval was er in de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw weinig liefde voor ‘oude’ collecties. Vaak was er sprake van een grote vraag door een nieuw publiek. Soms waren zelfs archiefbestanden niet veilig en niet alleen voor de tand des tijds, maar ook heel wat materiaal raakte op drift door ondeskundig beheer.

Een van de profiteurs van deze geest van vandalisme was François van Bevervoorde (1821-1906), die met een niet aflatende passie streed voor de opname van zijn familie in de Nederlandse Adel en, toen dat eenmaal was gelukt, de erkenning van de baronnentitel. Voor deze activiteit had hij ‘bewijsstukken’ nodig en daarom was hij altijd op zoek naar archiefstukken over zijn familie.

Tijdens zijn speurtocht kwam hij in contact met veel boek- en prenthandelaren, die voor hem interessante stukken wisten aan te leveren. Ongetwijfeld zal Van Bevervoorde de tekeningen van Schouman via deze weg verworven hebben. Zijn verzameling archiefstukken en aantekeningen werd in 1968 in bruikleen overgedragen aan het Rijksarchief in Overijssel, een van de voorlopers van het Historisch Centrum Overijssel.

Auteur:Arnold Gevers
Trefwoorden:Weerselo, Van Bevervoorde, Stift, Overijssel verbeeld
Periode:1700-1800
Locatie:Twente
Thema's:Overijssel verbeeld

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.