Verhaal 23 Onderwijs en bezinning-----Johannesgesticht en Retraitehuis (1894-1999)

Verhaal 23 Onderwijs en bezinning-----Johannesgesticht en Retraitehuis (1894-1999)

Hierboven plaatje 99. Deze foto is gemaakt tussen 1894 en 1897. Links zien we het nieuwe Johannesgesticht aan de Stationsstraat. Ook de Stephanuskerk is nog nieuw. Die is gebouwd in 1888.

Beter onderwijs voor meisjes

Rond 1890 maakt pastoor Hendriks van Borne zich zorgen over het onderwijs voor jonge meisjes. Dat moet beter. Hij wil daar iets aan doen door ’eene bewaar- en leerschool’ voor meisjes op te richten. Hij praat er eens over met de pastoor van Rijssen en die brengt hem op een idee. Ook in Rijssen was het met het onderwijs voor meisjes maar droevig gesteld. De pastoor van Rijssen heeft de Zusters van Liefde uit Schijndel (in NoordBrabant) gevraagd om een meisjesschool in Rijssen op te richten. De school staat er nu en de pastoor is heel tevreden. De nonnen zijn uitstekende leraressen.

Een grote erfenis

Het bouwen van een school met een klooster, waar de nonnen moeten wonen, kost veel geld. Dat moet door de inwoners van Borne bij elkaar worden gebracht. Gelukkig heeft een geheimzinnige persoon bij zijn dood veel geld nagelaten aan de kerk. Het geld blijkt te komen van een Bornse smid die in 1880 kinderloos is overleden. Hij heeft het gegeven aan iemand van het kerkbestuur, een kerkmeester. De kerkmeester moet de erfenis besteden aan een goed doel. Pastoor Warnink wil het geld in 1888 graag hebben voor zijn nieuwe Stephanuskerk aan de Stationsstraat. Maar hij krijgt het niet. De kerkmeester heeft ruzie met de pastoor, omdat hij niet wil dat de kerk op die plaats wordt gebouwd. De pastoor is natuurlijk heel boos, maar hij krijgt het geld niet.

Het goede doel

In 1894 hoort de kerkmeester van pastoor Hendriks dat er plannen zijn voor de bouw van een meisjesschool. Er zullen nonnen komen om les te geven. Hij denkt aan het geld van de smid, dat hij nu al veertien jaar bewaart. Met de opgespaarde rente erbij is het bedrag aangegroeid tot 20.000 gulden. Daar kun je in die tijd een school en een klooster van bouwen. Dit moet het goede doel zijn dat de smid op zijn sterfbed bedoeld heeft, denkt de kerkmeester. Hij geeft het geld aan pastoor Hendriks. De bouw kan nu beginnen op een terrein naast de pastorie aan de Stationsstraat. De school krijgt de naam Sint Johannesgesticht.

Het Johannesgesticht in Borne

Op 1 juni 1895 wordt de school met vier lokalen in gebruik genomen. Er is een naaischool die ook wordt bezocht door protestantse en joodse meisjes. Het is wel een meisjesschool, maar er worden ook jongens onder de zeven jaar toegelaten. In die tijd zijn er nog aparte jongens- en meisjesscholen. De eerste jaren hebben de nonnen het heel armoedig. Ze hebben bijna geen meubilair. Ze leven van het eten dat meelevende mensen aan de kloosterdeur afgeven. Al in 1897 moet de school worden uitgebreid met een extra verdieping. Later komt er ook een middelbare MULO-school. Heel veel meisjes uit de wijde omgeving van Borne hebben hier hun diploma gehaald. In de loop van de tijd zijn er steeds minder nonnen. In 1989 vertrekt de laatste zuster uit de school. Tien jaar later wordt het klooster definitief gesloten. Nu is het een gebouw een gezinsvervangend tehuis.

Retraitehuis St. Jozef in Zenderen

In 1907 wordt in Venlo het eerste retraitehuis in ons land geopend. Een retraitehuis is een plaats waar je kunt nadenken over je leven. Misschien is er iets belangrijks gebeurd of gaat er binnenkort iets veranderen in je leven. Het kan zijn dat er iemand in de familie is overleden of erg ziek is. Je wilt nadenken over ‘levensvragen’. Dan kun je naar een retraitehuis gaan. Daar komen ook andere mensen met hun zorgen en hun vragen. Je kunt er naar elkaar luisteren en elkaar bemoedigen. Het kan heel fijn zijn om te merken, dat je niet de enige bent met een probleem, waar je met niemand over durfde praten. Er zijn mensen die je goede raad kunnen geven. Sommigen vinden daarbij ook steun van hun geloof.

Redemptoristen

Redemptoristen zijn paters en broeders die de mensen willen helpen met deze zorgen en lasten van iedere dag. Ze doen dat vanuit hun geloof. In 1927 openen zij een retraitehuis op de heide tussen Zenderen en Azelo. Nonnen zorgen voor het eten en drinken van de gasten die er vaak ook overnachten. Er komen allerlei groepen naar het retraitehuis uit om over hun leven te praten. Duizenden werkende jongeren, leerlingen van hogere middelbare schoolklassen, winkeliers, militairen, moeders, huisvrouwen en bejaarden zijn één of meer dagen in Zenderen te gast. In de Tweede Wereldoorlog heeft het huis onderdak gegeven aan mensen uit verschillende plaatsen in het land. Ze moesten vluchten voor het oorlogsgevaar.

Van ‘Sint Jozef’ naar ‘Zwanenhof’

Vanaf 1950 verandert er veel in de katholieke kerk. De mensen zijn steeds beter opgeleid en luisteren niet alleen meer naar wat de pastoor zegt. Ze leren niet alleen van de Bijbel, maar ook wat moderne filosofen schrijven. Het geloof staat niet meer centraal. Daarom gaat het retraitehuis in 1963 “Bezinningscentrum De Zwanenhof” heten. Het werk wordt niet meer alleen gedaan door de paters, maar ook door mensen die geen priester zijn. De laatste paters zijn in 1999 vertrokken.

Op het kaartje van Borne  is de plaats van het Johannesgesticht aangegeven met de letter M. Op het kaartje van Zenderen en Hertme onder het kaartje van Borne is het retraitehuis De Zwanenhof in Zenderen aangegeven met de letter N.

Industrialisatie / 1800-1900