image/svg+xml

Geschiedenis steenfabriek Scholten

Verhaal

Geschiedenis steenfabriek Scholten

Plaatje bij verhaal: nl-bnhvb_fot000406.jpg

Dhr. Bernardus Johannes Scholten, geboren 29 januari 1832 te Ambt Delden, was afkomstig van de “Oosterhof” te Wiene. Hij was een zoon van Jan Hendrik Scholten en Hendrika ten Heggeler. Hij trouwde op 1 februari 1862 met de op 21 mei 1833 te Borne geboren Geertruida Wensink. Zij was een dochter van Herman Wensink en Fenne Oonk. Zij woonden op het erve “Wensink” in de marke Senderen. De eeuwenoude boerderij is afgebroken en heeft plaats gemaakt voor de dependance van het gemeentehuis. De heer Scholten moet in het begin hebben samengewerkt met Jannes Zegger. Aan de Bornerbroeksestraat tegenover de Fraters Maristen is tijdelijk een tichelwerk geweest. De klei van dit tichelwerk was ongeschikt, de boeren in die omgeving klaagden over “dee zachte rode stenen oet ’t veeld”. Met rode stenen werd bedoeld, stenen die gebakken zijn bij een temperatuur onder de 800 ºC.

De steenfabriek Scholten is gesticht in het jaar 1864 en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder de naam Bernardus Johannes Scholten, steenfabrikant en landbouwer. Hij is dat gebleven tot aan zijn dood op 6 oktober 1871. B.J. Scholten en zijn vrouw Geertrui Wensink hadden drie zonen, die medevennoten waren voor eenderde en als steenbakkers genoemd werden.

  • Herman Hendrik Scholten, geboren 26 maart 1863, trouwde in 1889 te Vriezenveen met de op 14 oktober 1866 te Vriezenveen geboren Berendina Hermina Joostink. Herman Hendrik was akkerbouwer en steenfabrikant.
  • Jan Hendrik Bernardus Scholten, geboren 5 april 1864, trouwde op 12 april 1893 te Vriezenveen met de op 13 november 1874 te Vriezenveen geboren Johanna Gezina Leunk. Jan Hendrik was winkelier en steenbakker. Jan Hendrik Bernardus overleed te Ootmarsum op 30 november 1927, Johanna Gezina stierf op 21 november 1939 te Ootmarsum.
  • Antonius Jacobus Scholten, geboren 28 september 1871, trouwde op 17 juni 1896 te Weerselo met Aleida Geziena Moleman op het erve Moleman te Weerselo. Hij verkoopt zijn aandeel in de steenfabriek aan de beide broers Herman en Jan Hendrik.

In 1901 beginnen de broers Herman Hendrik en Jan Hendrik een cementfabriek aan de Hengelosestraat (nu Grotestraat 106), waar onder andere pannen en rioolbuizen werden gemaakt. Jan Hendrik had daar de leiding, tot in 1916 de familie naar Ootmarsum vertrok. De cementfabriek werd toen verplaatst naar de Oude Deldenseweg, rechts naast de steenfabriek. Na de oorlog is de cementfabriek niet meer voortgezet. In 1910 koopt Jan Hendrik de steenfabriek van Staverman in Ootmarsum. Dat is het moment van de hele overname van de Bornse steenfabriek door Herman Hendrik. Hij verandert dan de naam “Steenfabriek B.J.Scholten” in “Steenfabriek H.H.Scholten commanditaire vennoot”. Tot zijn overlijden op 5 mei 1941 is hij directeur en landbouwer gebleven.

De zoon van Herman Hendrik, Bernard Scholten, wordt op 3 juli 1921 directeur van de steenfabriek. Bernardus Albertus Jacobus, geboren op 20 juli 1890, trouwde te Zwolle met de op 31 januari 1895 geboren Johanna Reinders. Bernard stierf op 8 december 1971 en Johanna op 4 september 1983 te Borne. Bernard verkoopt op 26 januari 1957 zijn aandeel in de steenfabriek aan de oudste zoon van Albertus (Bart), Herman Gerard Marie, die directeur blijft tot de opheffing op 1 januari 1969.

Er heeft op 6 juli 1966 echter een grote brand  gewoed in de steenoven van het bedrijf en daarbij is het dak van de steenoven ingestort en de aardgasstookinstallatie is daarbij verwoest. Ook de in de oven aanwezige 300.000 stenen moesten als verloren worden beschouwd. De brand  was zo groot dat zij zelfs de landelijke dagbladen heeft gehaald. (zie onderstaande krantenknipsels). Door de brand is later het productieproces nooit meer opgestart  en heeft dit waarschijnlijk geleid tot de opheffing op 1 januari 1969.

Na deze brand en de  dood in 1966 van G.A.J. Scholten (landbouwer) wordt eenderde deel van het nog bestaande overgenomen door de op 23 december 1933 te Borne geboren Gerard Marie Scholten (burgemeester) en de op 24 november 1935 te Borne geboren Bernard Gerard Marie Scholten (architect).De laatste directeur van de fabriek, Herman Gerard Marie Scholten, werd na de sluiting in 1969 directeur en eigenaar van de camping Stien’nboer aan de Scholtenhagenweg te Haaksbergen.

In 1974 is de steenfabriek verkocht aan de B.V. Cementbouw.

Voor de samenstelling van dit verhaal is o.a. gebruik gemaakt van materiaal beschikbaar gesteld door Martin Thiehatten .

Bron: Algemeen Handelsblad van 7 juli 1966

 

Bron: De Tijd van 7 juli 1966

Bron: Nieuwsblad van het Noorden van 7 juli 1966

De Plaats van de Steenfabrieken in  Borne

 

 

Links van de Oude Deldensestraat lag de ingang van de steenfabriek van de Fam. Scholten, terwijl de steenfabriek van de Fam. Morselt rechts van de oude Deldensestraat lag, met de ingang aan de Tichelweg.

De Kleigaten in de buurt van de Steenfabrieken

 

 

Rechts van de huidige Steenbakkersweg vroeger Oude Deldensestraat lagen tegenover de fabriek van de Fam. Scholten twee kleigaten. Het bovenste kleigat was in gebruik bij de Fam. Morselt, terwijl het onderste kleigat in gebruik was bij de Fam. Scholten.

De Fam. Scholten had tot na de oorlog ook nog de beschikking over een kleigat aan de Leemweg richting Delden. Op bovenstaande kaart is het spoorlijntje van de fabriek naar het kleigat ingetekend door kruisjes. Dit kleigat lag achter het toenmalige voetbalveld van de RKSV NEO en bevind zich nu onder de afslag van A1 naar de A35 naar Enschede.

 

Auteur:Henri Westerbeek
Periode:1864-1969
Thema's:Steenfabriek Scholten

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.