Olst, IJsseldijk 45, Welsum, 1723, 't Spijker
Olst, IJsseldijk 45, Welsum, 1723, 't Spijker
- Geplaatst door
| Omschrijving: | Deze dijkwoning is een rijksmonument, gedeeltelijk in en tegen de dijk gebouwd. Karakteristiek voorbeeld van een langzamerhand verdwijnend type woning. Spijker of spieker is een oude naam voor een vestinggebouw. In een Spijker werd o.a. graan opgeslagen, maar het deed tevens dienst als verdedigingswerk of uitkijkpost. ’t Spijker in Welsum had deze functie voor de Havezaten De Hogenhof (Kloosterhoekweg 1). Het bestond toen uit het vierkante gebouw, pas veel later werd het achterste gedeelte er aangebouwd. De eigenaren van De Hogenhof waren dan ook jarenlang eigenaar van ’t Spijker. Pas in 1723 is er een andere eigenaar bekend. In een acte van schuld, opgemaakt op 14-8-1723, ging Reinira Aleida van Hemert Douariere van wijlen Herman Joan Sloet, burgemeester van Deventer, een schuld aan met als onderpand: De Winner Weerden met Het Spijcker te Welsum. In een volkstelling gedaan in 1748 staan als bewoners vermeld Wolter op ’t Spijker met vrouw en twee kinderen. Dit was Wolter Gerrits, zijn vrouw Aeltjen Hendriks en hun kinderen Janna en Gergjen. Later werd er ook nog een zoon Hendrik geboren. In 1782 was Maria Meijers eigenares en bewoonster van ’t Spijker. Van haar is een testament bewaard gebleven, waarin zij de armen een som geld naliet. De onroerende goederen moesten worden verdeeld tussen Hendrica Veurhorst en Hendrica en Clasina Meijers. In 1795, toen er weer een volkstelling werd gehouden, woonde er een zekere” Knelis op ’t spieker” met een huishouding van 6 personen en als beroep kotter (boer) vermeld. Inschrijvingen van kinderen van Knelis komen voor in de doopboeken van de Nederlands Hervormde kerk van Olst. In 1797 werd ingeschreven: Gergje, dochter van Cornelis Hendriks en Hendrika Willems. Op 11-7-1798 weer een Gergje, dochter van Cornelis in ’t Spijker en Hendrika Middelburgs. Het eerste dochtertje was toen waarschijnlijk al overleden. En op 5-9-1799 werd ingeschreven Hendrika, dochter van Cornelis Hendriks en Hendrika Willems. Bij alle drie staat als opmerking wonende op het Spijker te Welsum. Wisselende achter namen was heel normaal. In de tijd van Napoleon werd een vaste achternaam verplicht. Op 7-7-1800 zegde de weduwe Sloet van de Lindenhorst aan Cornelis van ’t Spijker de huur op van ’t Spijker. Cornelis bleef zichzelf na vertrek, van ’t Spijker noemen en zo ontstond zijn achternaam. De volgende bewoner was de kotter Gerrit Harms ook wel genoemd Gerrit Riekels. Gerrit was van geloof katholiek en getrouwd met Zwaane Binnenpoort. Bij de doop van hun dochter Geertrui, werd zij ingeschreven in het doopboek van de Rooms Katholieke kerk in Olst. Dit gebeurde in die tijd nog in het Latijn. Er staat dan ook “Gertrudis 17-2-1809 Gerardi Hermanni Riekels en Zwaane Wilhelmi Binnenpoorter. Rond 1807 was niet alleen de weduwe Sloet van de Lindenhorst eigenaresse, maar ook haar zwager Heer van Dedem tot den Gelder. Zwaane Binnenpoort overleed in 1825. Inmiddels is Reint Wolter Baron Sloet tot Merxveld, wonende op Groot Scherpenzeel, de eigenaar van ’t Spijker geworden. In de periode rond 1840 waren de bewoners van ‘t Spijker Frederik Willem Pohlman gepensioneerd militair, zijn vrouw Anna Bouttem en hun kinderen Franciscus en Maria Catharina. In die tijd was Johanna Philippina Hermana Douairière van Knobelsdorff geboren van Dedem tot Gelder de eigenaresse. Van haar gaat ’t Spijker over op haar zoon Mr. Frederik Willem Adriaan Carel Baron van Knobelsdorff, hij was kamerheer van Koning Willem III. In 1862 was Guiltanne Antonie Ardrien Baron van Knobelsdorff, kolonel in Pruisische dienst in Berlijn, de eigenaar. Bewoners waren in deze tijd Gerrit Jan Spijker*9-2-1832, zijn vrouw Hendrika Brinkman*15-11-1839 en hun kinderen Peeter*1-9-1860, Gerritje*23-8-1865 en Derk Jan*30-10-1867. Gerrit Jan verhuurde zich als veldarbeider. Bij hen in woonde een neef Peter Spijker*10-11-1837, hij was klompenmaker van beroep. ’t Spijker werd in 1882 geërfd door o.a. Jonkheer Mr. Frederik Johan Constantijn Schimmelpenninck en zijn vrouw Johanna Wilhelmina Hodshon. In 1902 werd ’t Spijker verhuurd aan Hendrik Jan Veldhuis*29-10-1874. Hendrik Jan was op 11-1-1902 getrouwd met Helena Berendina Dijkhuisen*19-3-1878. Zij kregen hier 4 kinderen: Hendrik*22-7-1903, Helena Berendina*27-9-1904, Johanna*26-12-1907 en Berend Johannes*5-6-1911. Terwijl Hendrik Jan en Helena Berendina hier hun hele leven bleven wonen, veranderde ’t Spijker nog drie keer van eigenaar. In 1905 werd er een veiling gehouden en ’t Spijker werd voor 1900 gulden verkocht aan vier Jonkheren en Jonkvrouwen van Schimmelpenninck. In 1907 werd Jonkheer Mr. Albert Gerard Schimmelpenninck, thesaurier van H.M. de koningin-moeder Emma, en kamerheer van H.M. koningin Wilhelmina de eigenaar. Ook in 1915 werd er een openbare verkoping gehouden, de koper was toen Berend Jan Stegeman, steenfabrikant uit Deventer. Hij kreeg ’t Spijker in handen voor 2400 gulden. De huur die Hendrik Jan Veldhuis toen betaalde bedroeg 85 gulden per jaar. Intussen is er in 1911 een schuur bij gebouwd. De oudste zoon van Hendrik Jan Veldhuis, Hendrik trouwde op 7-11-1925 met Hendrikje (Heintje) Pannekoek*8-1-1903 en zij kwamen ook op ’t Spijker wonen. Hendrik en Hendrikje kregen 2 dochters: Helena Berendina*10-4-1928 en Gesina*1-11-1937. In 1953 werden Hendrik en Hendrikje Veldhuis de eigenaren van ‘t Spijker. Helena Berendina Dijkhuisen overleed op 8-1-1957 en Hendrik Jan op 19-6-1968. In 1987 verhuisden Hendrik en Hendrikje naar het bejaardencentrum Het Averbergen in Olst. Hendrik had bijna 85 jaar op ’t Spijker gewoond. Hendrikje Pannekoek overleed op 9-4-1995 en Hendrik op 7-11-1995. De familie Looijen zijn vanaf 1987 de bewoners. |
| Datum: | 1723 |
| Datum onzeker: | Nee |
| Identifier: | NL-OstHVOE_MON00065 |
| Locaties: | Welsum, IJsseldijk 45 |
| Collectie: | Monumenten Olst |
Reacties
Er zijn nog geen reacties op dit item