Ann Thyssen-Sahertian

Graag delen we de herinneringen aan het kamp de Vossenbosch:

Mij is gevraagd door Paul Salakory  om mijn levensbelevenis in Het kamp Vossenbosch onder woorden te brengen ten behoeve van het herinneringsmonument : Stichting Monument Vossenbosch. Eerst dacht ik een verhaal te schrijven op een objectieve wijze, gaande weg besefte ik dat het toch een zeer persoonlijk verhaal is geworden waardoor ik toch enkele namen heb benoemd.

Hoe mijn leven begon

Mijn leventje begon toen ik als eerste baby geboren in het Kamp Vossenbosch het levenslicht mocht aanschouwen op 10 juni 1951 om 06.00 uur.  Mijn ouders Arthur Sahertian en Jet Sahertian–Pattinaja, werden ondersteund door een vroedvrouw en Dr. Beens senior. Dr. Beens junior herinnerde mij er steeds aan als ik weer eens in zijn praktijk kwam. Hij draaide de foto om van zijn vader Dr. Beens Senior en zei: “kijk deze man heeft jou ter wereld gebracht…. Jij kon natuurlijk niet wachten op mij tot ik terug kwam van mijn vakantie. Mijn vader apetrots vroeg aan de vroedvrouw hoe zij heette en hoe kan het ook anders Annie en tevens paste het goed want ik ben ook vernoemd naar mijn oma. Dus kreeg ik de naam Annie Sahertian. Echter de naam was, naar mate ik ouder werd een wat oubollige naam. En zo werd het Ann. Inmiddels ruim 45 jaar getrouwd met Willy Thyssen en hebben wij twee prachtige zonen Sven en Timo en schoondochter Tamara, en zeer gezegend met een rijkdom van een schitterend kleinzoon Givayo.

Mijn eerste jaren

Deze heb ik in de kleine groene barakken (di atas)doorgebracht.

Ik kan mij nog herinneren dat de toiletten voor in de gang waren gestationeerd. Veel privacy had je niet want je kon soms wel nagaan wie er op de toilet zat omdat een moeder de naam riep. We waren zo klein behuisd veel speelruimte was er niet en speelde je veelal op bed. Mijn broertje Rein en ik sliepen op een etagebed daaronder sliepen mijn ouders en mijn zusje Ellen lag in de box.

Verhuizingen binnen het Kamp

Inmiddels verhuist  naar een grotere barak (di bawa), hier werd mijn broertje Richard geboren en uiteindelijk verhuisden wij naar de nieuwste barak met 2 slaapkamers hetzij wel met een tussenwand. Wij keken uit op de school. Intussen werd op 25 april 1960 mijn jongste zusje Rosa geboren. De hele dag hebben wij met spanning zitten te wachten omdat het zusje nog geen naam had. Mijn vader was op die dag niet thuis, het kon ook niet anders, hij vertoefde die dag op de Proclamatie-dag van de RMS in Den Haag. Dus hebben een hele dag moeten wachten op mijn vader aan het eind van de dag kregen we te horen dat  de baby de namen kreeg Rosalie Magdalena Sofia. Het gezin is compleet met 5 kinderen. En hier zijn wij blijven wonen totdat wij in 1966 naar de wijk in Wierden verhuisden.

Het kampleven

Het kampleven bracht heel veel fijne herinneringen met zich mee waar ik echter met een warm hart aan terug kan denken.

De Kleuterschool

Deze werd geleid door juffrouw An Salawaney en  Juffrouw Nona Koyama.

Het schooltje gesitueerd in het zelfde barak waar het ziekenhuisje stond. Er werd veel gezongen en de bezigheden bestonden veelal uit kleuren en knippen van plaatjes. Mijn beleving waren de toilet rondes erg belangrijk, wij mochten per 3 bij het toilet staan en elke keer kon er eentje aanschuiven.

De lagere school

Het  lager onderwijs heb ik doorgebracht op de school met de bijbel bij meester van de Haar. Op schooldagen werden wij opgehaald en weer terug gebracht met de bus.

De hoogtepunten in het jaar

De sinterklaasviering gebeurde thuis maar ook centraal op de school in het kamp. Elk jaar weer was het een verrassing of je schoen weer gevuld werd. De Sint heeft ons nooit teleurgesteld ondanks alle bang makerij dat als je niet lief was geweest in de zak ging van Zwarte Piet. Sommige stoute kinderen werden echt in de zak gestopt! Een bejegening wat in deze tijd echt niet wordt getolereerd.

De kerst periode en natuurlijk de jaarwisseling waren unieke hoogtepunten. Iedereen bezocht de Zondagschool en meestal werden er kinderen gevraagd om mee te doen aan de toneel uitvoeringen die in het teken stonden van Bijbelverhalen. De bung2  en usi2 deden heel vaak een overdenking ook al begreep je er toen weinig van maar de belevenis was groots. Uiteraard kregen alle kinderen cadeautjes en snoepjes in een papieren tas.

Ik herinner mij dat onze ouderen bij elkaar kwamen buurten om hen een gelukkig kerstfeest te wensen en uiteindelijk hebben wij het voorbeeld gevolgd en gingen we in groepjes de huizen langs om een handje te schudden. Vaak verdween veel lekkere koekjes in de jaszakken. Het vuurwerk rond de jaarwisseling was altijd een geweldig spektakel. Bij velen van ons was het klokslag 24.00 op het moment dat het  nieuwe jaar zich aankondigt een moment om stil te staan bij de mooie en emotionele herinneringen van het  oude jaar en wensen uit te spreken voor het nieuwe jaar. Onderling werd later wel tegen elkaar gezegd… bij ons was het weer lekker laat en werd ik steeds afgeleid omdat er bij de buren al het vuurwerk al werd afgeschoten.

Het is dan hartje winter en dan gaan mijn gedachten uit naar de zeer koude winters, de ijspegels hingen voor de ramen en je kon niet naar buiten kijken omdat de ramen bevroren waren. Bij het naar bed gaan maakte mijn vader warme kruiken. Het waren Bols kruiken waar de jenever in zat.

Proclamatie-dag 25 april

25 april de Proclamatie-dag werd altijd gekoppeld aan Den Haag dat was voor een ieder van ons een vanzelfsprekendheid. Voor de thuisblijvende kinderen was het een enorme feest in het kamp. Van koekhappen, zaklopen, 100 meter rennen, ik had heel vaak de 1e prijs en ook met aardappelschillen. Het hoogte punt was echter de hoge cadeaupalen die ingesmeerd werd met groene zeep. Wat een spektakel was dat altijd geweldig om te zien hoe de jongens behendig omhoog klommen om een cadeautje te bemachtigen.

Altijd samen spelen

Wat een heerlijke en onbekommerde jeugd heb ik gehad. Heel veel spelen van kastie ballen, patulélé. Vaak speelden wij met de kinderen in de buurt van je eigen barak.

Het kinderkoor

Ik zat bij het kinderkoor onder leiding van oom Chris Lainsamputty. Uit volle borst zongen wij de liedjes. Het werd volledig uitgeschreven op een groot schoolbord. De noten van de 1e en 2e stem op de eerste twee regels, tussen in de tekst, gevolgd door de twee onderste regels met de 3e 3n 4e stem. Het waren hele mooie liedjes. Heel veel titels ben ik vergeten maar eentje blijft in mijn denkbeeld hangen  “Jesus Roos van Saron”. We hadden heel veel plezier met het zingen. Mijn eerste ervaring dat een jongen het koor ging verlaten om terug te gaan naar zijn ouders was Johan Hunila. Het maakte zo een grote indruk op mij. Wij waren toen uitgenodigd bij hem thuis om ten afscheid met het koor te zingen. We kregen lekkere hapjes en oom Chris vertelde een grandioos verhaal  over een olifant, op welke wijze de olifant gevangen werd. Gefascineerd werd er door ons geluisterd.

Vriendinnen

Mijn grootste hartsvriendin was Uli Tanate de dochter van de dominee. Op onze wijze hebben we lief en leed met elkaar gedeeld en natuurlijk ook onze kattenkwaad uitgehaald. Een mooie anekdote is dat wij op de Solex van haar broer, stiekem naar het dorp (Wierden) zijn geweest. Wat waren we blij dat niemand ons gezien heeft. In wezen had je natuurlijk veel meer vriendinnen en logischer wijze de daarbij behorende belevenissen en geheimen.

Kamp winkeltjes

Buiten de winkeltjes in het kamp, daar kocht je min of meer de droge kruideniers waren, snoep en in de zomer de  ijsjes. Er kwamen er ook verschillende toeleveranciers hun producten aan de man brengen.

De toeleveranciers van het Kamp

De Spar supermarkt waren Mini en Bertus een begrip, via een bestelboekje werden de boodschappen genoteerd. Eind van de week werd het thuis afgeleverd en werd dan ook betaald.

Bij ons hing de huissleutel gewoon aan een haakje rechts boven de deur. De bakker wist dit en legde de bestelling gewoon op de tafel.

Zo vertrouwd en logisch waren, de  groenteboer Noltes en van Dijk, de melkboer Marinus met paard en wagen en niet te vergeten de olieman waar je voor 25 cent een liter olie kon kopen voor de komfoor of de Aladin.

Dan ook nog meneer Wiebert, sommige tantes noemen hem “ maneer Biebier” haha met kledingverkoop, zo vanuit zijn kofferbak.

Ook de auto boemboe kwam ten tonele.

Netelige kwesties in het kamp

In zo’n grote Kamp waar heel veel mensen wonen waren er ook vele disharmonie. Dat uitte zich in schreeuwende tantes en brullende ooms. Als kinderen waarschuwden we elkaar en gaan we meestal kijken naar de “orang2 bakalai” Het maakte altijd indruk op mij en als ik dan die betrokken oom af tante tegenkwam dan zijn mijn associaties beeldend in mijn herinnering.

Het badhuis

Het badhuis (de kamar mandi) waar de was werd gedaan en waar je warm water kon ophalen. Buiten dat je thuis in het toilet kon baaien gingen de meisjes naar de douches in het badhuis. Soms moesten we lang wachten omdat de meeste graag in badhokje 4 wilden douchen. De jongens lommen op het dak om via een koepelraam zich een blik te gunnen van douchende meisjes. Echt hè wat een brutaliteit!!

De zwarte koets

zwarte paarden met oogkleppen en zwarte bewerkte dekens over hun rug om de gestorvene op te halen. Als kind natuurlijk  weinig te maken gehad met sterfgevallen, maar ik werd ik overvallen door een vreemde onbeschrijfbare angst overviel mij  alleen al door het zien van de koets met zwarte paarden. Mijn nieuwsgierigheid verdween ter plekke.

Bruiloft.

Een grote tent werd er opgezet tegenover het ziekenhuisje, daar was het grote speelveld van het Kamp. Ik weet alleen nog dat iedereen, tantes en ooms allemaal mee hielpen om zo’n feest tot een succes te maken.

De pubertijd

De puberale affectie. Het is toch altijd jammer geweest dat wij in die tijd beslist niet over verkeringen mochten praten. Van huis uit kreeg je alleen de boodschap mee om goed op jezelf te passen. Van voorlichting in heel zijn hoedanigheid werd nimmer gesproken. Het spijt mij soms dat we de tijd niet hebben kunnen benutten zoals onze kinderen die ongedwongen over een vriendinnetje spraken. Dat was in onze jeugd echt taboe en een schande.

Televisie

Wat een bijzonderheid. Er waren maar enkele gezinnen met een TV. Ik weet nog dat wij bij oom Patty Ventje TV konden kijken en betaalden toen 10 cent. Zelfs het testbeeld vond je al geweldig. Niet veel later had bijna iedereen een eigen TV

Zakcentje

Dat waren nog eens tijden. Mijn allereerste vakantie baantje was in de kippenfabriek werken. Ik kan mij echter niet meer herinneren wat ik toen verdiende. Weet wel dat ik een muziekblad had gekocht. Met busje van oom Seth Lalopua werden wij gebracht en weer gehaald.

Middelbare school

Ik bezocht de huishoudschool in Rijssen. Zomers met de fiets en in de winter tot Wierden met de fiets en dan door met de bus. Mijn Hollandse vriendin nam ik regelmatig mee naar huis en op zich is dat geen bijzonderheid. Jaren later hoorde ik dat zij flink gewaarschuwd werd door haar familie en kennissen. Want t het was erg gevaarlijk om naar het Kamp te gaan daar bij al die Ambonezen.

Nawoord:

Het was voor mij zeer genoeglijk om terug te gaan in de tijd van mijn jeugd. Echter zijn er veel meer verhalen maar dan kom je bijna uit om er een boekwerk van te maken en kan niet de bedoeling zijn. Hoop dat ik op mijn wijze een bijdrage heb kunnen leveren aan de herinneringsmonument Stichting Monument Vossenbosch.

Ann Thyssen-Sahertian

December 2019